Jak przestać jeść słodycze (i chudnąć)?

Wiele osób nie wyobraża sobie życia bez słodyczy. Mały batonik, kawałek czekolady, ciastko, ale też cukier, który przez wiele osób dodawany jest do kawy, herbaty, kompotów. Z czasem organizm przyzwyczaja się do codziennej dawki cukru. Tylko ten, kto próbował wyeliminować lub ograniczyć słodycze po dłuższym czasie wie, jak trudne jest to zadanie. Coraz więcej osób zadaje sobie pytanie jak przestać jeść słodyczy i jak to zrobić skutecznie?

Dlaczego rezygnacja ze słodyczy jest tak trudna?

Żeby zrozumieć dlaczego tak trudno jest zrezygnować ze słodyczy warto mieć świadomość czym tak naprawdę one są i jak w tej perspektywie odbierane są przez organizm. Większość z dostępnych produktów łączy w sobie przede wszystkim dwa składniki – cukier oraz tłuszcze. W niesprzyjających warunkach jest to połączenie doskonałe, pozwalające zachować energię niezbędną do przeżycia. Dostęp do wysokoenergetycznych produktów sprawiał, że dostarczenie niezbędnej energii stało się dość łatwe. W konsekwencji wykształcały się określone mechanizmy postępowania.

Duże znaczenie ma także fakt, że dzięki słodyczom w organizmie wydzielane są tzw. hormony szczęścia. Ich wydzielanie pozwala ograniczyć stres, odczuwać radość, wydzielenie dawki hormonów przynosi swego rodzaju ulgę. Dla organizmu dostęp do słodyczy w sytuacji stresowej jest pewnego rodzaju nagrodą, szczególnie, że dostęp do przysmaków jest obecnie stosunkowo łatwy. Mechanizmy te stały się źródłem zainteresowania psychologów, którzy określają spożywanie słodyczy jako krótkoterminowe wzmacnianie. Dochodzi zatem do sytuacji, w której spożywanie słodyczy utożsamiane jest ze sposobem na uzyskanie spokoju, poprawę humoru, zwyczajnie – wchodzi w nawyk. Przezwyciężenie mechanizmów psychologicznych nie należy do zadań łatwych.

Jak działa cukier na organizm?

Z nawykami trudno jest walczyć, sytuacji nie ułatwia również sam mechanizm oddziaływania cukru na organizm człowieka. Słodycze to naprawdę duży, jednorazowy ładunek cukru. Gdy pojawia się ochota na coś słodkiego i potrzeba ta zostanie zaspokojona, we krwi wzrasta mocno (i gwałtownie) poziom glukozy. Wyrzut insuliny jest na tyle duży, że u niektórych osób dojść może nawet do tzw. hiperglikemii. Stan ten jest jednak przejściowy, a wraz ze spadkiem poziomu glukozy we krwi osoba taka zaczyna odczuwać apetyty, „ma ochotę na słodkie”. Mechanizm ten jest trudny do przełamania. Szczególnie, że zachodzi tu ważna korelacja – im więcej cukru zostanie zjedzone, tym większy będzie wyrzut insuliny i tym szybciej poziom cukru we krwi obniży się.

Nawyki – źródłem problemu

Rezygnacja lub ograniczenie ilości słodyczy w codziennej diecie jest zadaniem trudnym, a jak dowodzą prowadzone obserwacje częstym problemem są tu wykształcone nawyki. Proces ich kształtowania jest długotrwały, u wielu osób swoje źródło mają nawet w dzieciństwie. Dorośli często nieświadomie sięgają po „coś pysznego”, jako nagrodę za kolejne osiągnięcia czy dobre zachowanie. Tym samym programują organizm dziecka, że za sukcesy należy się słodka nagroda. Wieloletnie utrwalanie schematu sprawia, że sięganie po słodycze wchodzi w nawyk, a potrzeba staje się wyjątkowo silna. Przez to trudno jest z nią walczyć.

Kaloryczność diety

Nie zawsze problem z nadużywaniem słodyczy jest wynikiem nieprawidłowych nawyków. Każdy organizm potrzebuje innej dawki zasobów do właściwego działania. Składniki mikro i makroelementy, białka, cukry, tłuszcze – każdy z nich pełni w organizmie określoną i bardzo ważną rolę. Gdy czegoś jest zbyt mało – organizm szuka sposobów, aby zrekompensować sobie braki. Nieodpowiednio zbilansowana dieta, przygotowana w sposób nieuwzględniający stan zdrowia i tryb życia może w dłuższym aspekcie czasu doprowadzić do niedoborów. Gdy zbyt mało będzie energii do działania, zwiększyć się może „chęć na słodkie”, bo cukry pozwalają w stosunkowo łatwy i szybki sposób dostarczyć niezbędnych kalorii.

Przeprowadzenie profesjonalnego bilansu pozwala zoptymalizować dietę, aby dostarczać do organizmu składniki odżywcze i kalorie pochodzące z pełnowartościowych posiłków.

Stopniowa rezygnacja ze słodyczy

Chęć rezygnacji ze słodyczy nie oznacza, że proces musi zostać przeprowadzony radykalnie. Takie postępowanie często jest wręcz niewskazane, jednak najlepiej jeśli schemat odstawiania zostanie ustalony indywidualnie. Duże znaczenie mają bowiem dodatkowe czynniki, jak np. stopień i częstotliwość aktywności, rytm dnia, warunki pracy czy spożywana dieta. Trudności mogą pojawić się też w kontekście psychologicznym, szczególnie gdy słodycze utożsamiane były przez organizm z rodzajem nagrody.

Osoby mające problem z rezygnacją ze słodyczy powinny zacząć od ich ograniczania. Na początku lepiej jest wyznaczać sobie małe cele i konsekwentnie je realizować. Dzięki temu stopniowo obniża się subiektywne odczucie słodkiego, a jednocześnie wzmacnia się motywacja i silna wola, a samokontrola nawyku pomaga osiągnąć sukces. Ważne jest, aby ilość cukru w diecie ograniczać regularnie. Dobrym rozwiązaniem jest np. ustalenie interwału czasowego – mniejsza porcja słodkiego co 2-3 dni, co tydzień itp.

Dlaczego warto odstawić słodycze – aspekt zdrowotny

Dostarczanie zbyt dużej ilości cukrów do organizmu z całą pewnością nie jest korzystne, szczególnie w długim aspekcie czasu. Otyłość nie jest jedyna negatywną konsekwencją nadużywania słodyczy. Poza cukrem i tłuszczami większość dostępnych obecnie produktów bogata jest w substancje tzw. dodatkowe – barwniki, aromaty, wzmacniacze smaku, w większości wytwarzane chemicznie, czyli nie wpływające korzystnie na organizm.

Spożywanie słodyczy w nadmiarze może w szczególności doprowadzić do rozwoju chorób, takich jak:

• cukrzyca typu II;
• insulinooporność;
• alergie;
• miażdżyca;
• problemy z zaparciami.

Słodycze w połączeniu z brakiem należytej higieny jamy ustnej mają negatywny wpływ na zęby, powodują bowiem rozwój próchnicy. Ze względu na dostarczanie dużej dawki energii, szczególnie u dzieci, powodować mogą problemy z zachowaniem oraz nadpobudliwość.

Niekorzystne działanie cukrów obserwowane jest także w układzie trawiennym, gdzie wpływają na zaburzenia w równowadze flory bakteryjnej jelit, stwarzając odpowiednie warunki do rozwoju m.in. drożdżaków czy niektórych gatunków grzybów. Nieprawidłowości mogą być też obserwowane w obrębie badań laboratoryjnych, gdyż słodycze mają negatywny wpływ na wzrost trójglicerydów, cholesterolu LDL oraz obniżenia frakcji cholesterolu HDL.

Jedzenie słodyczy a chudnięcie

Ograniczenie ilość słodyczy w codziennej diecie jest szczególnie ważne u osób, które chcą zrzucić zbędne kilogramy. Gdy cukru będzie za dużo, to nie zostanie on przetworzony, a procesy zachodzące wewnątrz organizmu doprowadzą do jego przemiany i odkładania na „czarną godzinę”. W takiej sytuacji jest on magazynowany, aby mógł zostać wykorzystany w innym czasie. Jest to najprostsza droga do wzrostu masy ciała oraz problemów z otyłością. Cukier i słodycze są zatem jednymi z pierwszych substancji, które są eliminowane z diety przez osoby, które dążą do osiągnięcia lepszej sylwetki.